Ký sinh trùng gây ra nhiều thiệt hại cho quá trình nuôi tôm. Tuy nhiên, với những tiến bộ của khoa học kỹ thuật, người nuôi tôm hiện nay đã có nhiều phương pháp hiệu quả để phòng trừ và điều trị các loại ký sinh trùng này. Bài viết này Tôm giống sinh học AQ sẽ giới thiệu một số cách xổ ký sinh trùng cho tôm, giúp người nuôi tôm có thể áp dụng để bảo vệ đàn tôm của mình.

Nguyên nhân tạo ra ký sinh trùng cho tôm

Gregarine là sinh vật thuộc lớp Eugregarinida, thuộc nhóm trùng hai tế bào và chủ yếu ký sinh trong đường tiêu hóa của tôm. Ở giai đoạn trưởng thành, cấu trúc của Gregarine bao gồm hai tế bào: Protomerite (P) nằm ở phía trước, có phần phức tạp được gọi là đốt trước (Epimerite – E) dùng để bám vào ký chủ, và Deutomerite (D) nằm ở phía sau.

Bệnh thường xuất hiện ở tôm từ 40-50 ngày tuổi trở lên, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng, nhiệt độ nước cao và nuôi với mật độ dày đặc, khi quá trình cải tạo ao không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật. Đôi khi, bệnh có thể được phát hiện ở tôm nuôi trong ao đất chỉ sau khoảng 10 ngày. Ao nuôi có sự hiện diện của nhiều vật chủ trung gian như nhuyễn thể hai mảnh vỏ và giun đốt.

Làm sao để nhận biết trong tôm có ký sinh trùng

Đối với Tôm mắc bệnh vi bào từ trùng

Tôm mắc bệnh vi bào từ trùng sẽ chuyển màu trắng đục hoặc sữa. Triệu chứng này rõ rệt hơn khi tôm phát triển, với nhiều con bị đục cơ ở vùng lưng hoặc đuôi.

Đối với Tôm mắc bệnh gan tụy

Bệnh ký sinh trùng trên gan tụy do haplosporidian gây ra có những dấu hiệu tổng quát như gan tụy bị co lại, cơ thể tôm trở nên nhợt nhạt, xuất hiện sắc tố melanin ở tế bào biểu bì. Tôm nhiễm bệnh thường chậm lớn, tăng trưởng kém và hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) tăng cao.

Đối với Tôm mắc bệnh phân trắng

Tôm nhiễm ký sinh trùng Vermiform và Gregarine biểu hiện bệnh phân trắng qua sự xuất hiện của các đoạn phân màu trắng đục trong nhá hoặc nổi trên mặt nước. Phân có thể còn bám ở hậu môn tôm. Khi bệnh nặng, tôm giảm ăn, bỏ ăn, vỏ ốp và mềm, phát triển chậm lại. Quan sát đường ruột thấy bị đứt quãng hoặc rỗng, và phân có thể di chuyển khi bóp nhẹ, đặc biệt là ở đoạn cuối ruột. Những con tôm bệnh thường có màu sậm hơn bình thường.

Có nên xổ ký sinh trùng cho Tôm

Do tầm quan trọng của đường ruột, tẩy ký sinh trùng là giải pháp cần thiết trong quá trình nuôi tôm, nhằm kiểm soát và giảm thiểu tác hại từ những tác nhân gây hại. Sau khi nuôi được 30 ngày, tôm đã phát triển các chức năng chính, cho phép chúng chịu đựng các sản phẩm và hóa chất dùng để tẩy ký sinh trùng hiệu quả.

Cách xổ ký sinh trùng cho tôm triệt để

1. Sử dụng thảo dược để xổ ký sinh trùng cho tôm

Cây cỏ lào và cây phèn đen được biết đến với công dụng trong điều trị bệnh phân trắng, viêm đường ruột gây ra bởi ký sinh trùng, vi bào tử trùng và vi khuẩn Vibrio. Bà con có thể áp dụng hai loại thảo dược này để tẩy ký sinh trùng cho tôm.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• 1kg lá và thân cây phèn đen.
• 1kg lá cây cỏ lào.
• Cồn 70% (ưu tiên dùng cồn Thái Lan để đảm bảo chất lượng).

Cách thực hiện: 

Rửa sạch lá và thân cây phèn đen, cùng với lá cây cỏ lào. Sau đó xay nhuyễn các nguyên liệu thành một hỗn hợp. Thêm 10 lít nước sạch vào hỗn hợp và đun sôi trong 2 giờ. Khi hỗn hợp nguội, lọc bỏ phần bã, giữ lại phần nước cốt.

(*) Lưu ý: Để bảo quản hỗn hợp lâu dài, bà con có thể pha nước cốt này với cồn 70%. Tỷ lệ pha là 8 lít nước cốt hòa cùng 2 lít cồn.

>>> Đọc tiếp: Cách điều trị bệnh gan tụy ở tôm thẻ chân trắng đúng cách theo chuyên gia

Hướng dẫn cách dùng:

• Đối với triệu chứng nhẹ: Trộn 1 lít sản phẩm với 50kg thức ăn, cho tôm ăn mỗi ngày 1 lần theo định kỳ.
• Đối với triệu chứng nặng: Trộn 1 lít sản phẩm với 20-30kg thức ăn, cho tôm ăn trong tất cả các bữa trong ngày, kéo dài trong 3 ngày. Không nên sử dụng quá liều hoặc quá lâu để tránh xoắn ruột tôm.

2. Xử lý ao nuôi

Sau khi tẩy ký sinh trùng, cần tiến hành xử lý nước ao ngay lập tức. Bà con có thể dùng Chlorine hoặc thuốc tím để tiêu diệt ký sinh trùng trong ao, đảm bảo không còn ký sinh trùng tồn tại trong môi trường nước, hạn chế nguy cơ tái nhiễm.

Tiếp đến, sử dụng men vi sinh Microbe-Lift AQUA C để bổ sung vi sinh vật có lợi, giúp phân giải chất thải hữu cơ, làm sạch đáy ao và nước ao nuôi. Bước này giúp ngăn chặn sự phát triển của các loài nguyên sinh động vật, nấm và các tác nhân gây bệnh có thể xâm nhập và làm hại tôm.

3. Phục hồi chức năng tiêu hóa cho Tôm

Tại bước này, bà con cần bổ sung men vi sinh vào thức ăn để cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột tôm, giúp phục hồi hệ vi sinh và phòng chống viêm nhiễm sau khi xổ ký sinh trùng. Tùy theo mức độ bệnh của tôm, bà con điều chỉnh liều lượng thuốc đặc trị sao cho phù hợp. Hãy đảm bảo sử dụng đúng loại thuốc, với liều lượng hợp lý và vào thời điểm thích hợp, tránh dùng khi thời tiết bất lợi hoặc ao có sự thay đổi lớn. Để tránh gây ngộ độc, nếu cần tăng liều, nên chia thành từng đợt nhỏ thay vì dùng liều cao ngay lập tức.

Sau khi sử dụng thuốc đặc trị, bước tiếp theo là khử trùng và tiêu diệt vi khuẩn trong môi trường ao. Chú ý chọn sản phẩm khử trùng nhẹ nhàng, không quá mạnh, vì sau khi xổ ký sinh trùng, sức khỏe của tôm thường bị suy giảm.

Bà con có thể cân nhắc dùng Cloramin B, một hóa chất an toàn được khuyến nghị bởi WHO và Bộ Y tế. Việc khử trùng bằng Cloramin B diễn ra nhanh chóng, giúp loại bỏ tảo độc và bảo vệ các vi sinh vật có lợi trong ao.

>>> Tham khảo: Độ mặn thích hợp nuôi tôm thẻ chân trắng là bao nhiêu?

Lưu ý khi xổ ký sinh trùng cho Tôm 

• Việc xác định liều lượng và cách thức xổ ký sinh trùng cho tôm phải dựa trên tình trạng sức khỏe của tôm và mức độ ký sinh trùng. Nên thực hiện sau khi tôm đạt đủ 30 ngày tuổi, tránh xổ sớm.
• Thời điểm xổ nên là khi thời tiết thuận lợi để đảm bảo hiệu quả.
• Trước khi xổ, kiểm tra sức khỏe của tôm là rất quan trọng. Nếu tôm yếu, có thể cần bổ sung thuốc bổ để tăng cường sức đề kháng trước khi tiến hành xổ ký sinh trùng.

Chăm sóc Tôm sau khi xổ ký sinh trùng thành công

Sau khi tiến hành xổ ký sinh, tôm cần được chăm sóc kỹ lưỡng hơn bằng những cách sau:

• Bổ sung enzyme tiêu hóa, acid hữu cơ hoặc men vi sinh có lợi vào chế độ ăn, giúp vi sinh vật có lợi chiếm ưu thế, từ đó giảm thiểu nguy cơ bệnh tật cho tôm.
• Cung cấp thức ăn có chất lượng cao, với tỷ lệ đạm phù hợp và các cử ăn hợp lý để tránh tình trạng thừa hoặc thiếu, gây ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa của tôm.
• Ngoài ra, cần chú ý đến các yếu tố môi trường nước, đặc biệt là chỉ số pH, độ mặn và các khí độc trong ao nuôi, đảm bảo ở mức có thể kiểm soát.

Cuối cùng, cần theo dõi sức khỏe của tôm thường xuyên, để kịp thời có biện pháp xử lý khi có dấu hiệu bất thường. Đưa mẫu nước và mẫu tôm đến các phòng xét nghiệm thủy sản để kiểm tra định kỳ là rất cần thiết. Chỉ khi đó, tôm nuôi mới có thể đạt được sức khỏe tốt và phát triển nhanh chóng.

Cách phòng ngừa ký sinh trùng ở Tôm hiệu quả

• Lựa chọn giống tôm: Nên tìm đến các cơ sở giống uy tín, nơi có quy trình xét nghiệm kỹ lưỡng, đảm bảo giống tôm không mang theo mầm bệnh hoặc ký sinh trùng.
• Cải tạo ao: Đối với ao bạt, cần phải vệ sinh sạch sẽ, phun thuốc khử trùng cho đáy ao và phơi nắng để tiêu diệt mầm bệnh. Còn với ao đất, cần thay lớp bùn dưới đáy, rải vôi và phơi đáy ao trong nhiều ngày để tiêu diệt vi khuẩn.
• Chuẩn bị nguồn nước: Đảm bảo nguồn nước cho tôm nuôi luôn ổn định. Khi bắt đầu thả tôm, cần kiểm tra và điều chỉnh các chỉ số như pH, độ cứng (kH), lượng oxy và độ mặn để tránh tình trạng sốc nước, gây bệnh cho tôm. Trong quá trình nuôi, cần theo dõi sát sao các chỉ tiêu của nước và thực hiện việc si phong đáy ao để loại bỏ thức ăn thừa, phân tôm và vỏ tôm lột, nhằm ngăn chặn sự hình thành khí độc có hại cho tôm. Có thể sử dụng các vi sinh vật có lợi như Em Aqua để hỗ trợ ổn định nguồn nước và cải thiện màu nước.
• Định kỳ diệt khuẩn: Thực hiện diệt khuẩn định kỳ từ 20 đến 30 ngày một lần. Quá trình này giúp loại bỏ vi khuẩn có hại và các ký sinh trùng chưa kịp xâm nhập vào cơ thể tôm. Nên chọn các loại thuốc diệt khuẩn nhẹ như Novadine hoặc BKC 800 để không làm tổn thương đến tôm. Sau 2 đến 3 ngày sau khi diệt khuẩn, hãy cấy lại vi sinh vật có lợi để tái lập cân bằng sinh thái trong ao, vì quá trình diệt khuẩn có thể làm giảm số lượng vi sinh vật có lợi.

Ký sinh trùng trên tôm là một mối lo ngại lớn nhưng phòng ngừa lại không quá phức tạp nên nhiều người thường không chú ý đến. Để không phải xổ ký sinh trùng cho tôm thường xuyên và bảo vệ đàn tôm hiệu quả, việc chọn giống, cải tạo ao và xử lý nước là những bước quan trọng không thể bỏ qua. Ngoài ra, trong quá trình nuôi, bà con nên thường xuyên diệt khuẩn, si phong đáy ao và bổ sung vi sinh có lợi cho tôm. Đặc biệt, việc cung cấp các hoạt chất bổ trợ để giúp tôm có sức khỏe tốt sẽ làm tăng tỷ lệ thành công trong mùa nuôi. Nếu cần hãy liên hệ Hotline 0983 429 866 để được Tôm giống sinh học AQ tư vấn miễn phí.