Đề án phát triển Bạc Liêu thành Trung tâm công nghiệp tôm quốc gia đã được triển khai hơn 3 năm, mang lại những kết quả tích cực trong việc đầu tư và phát huy lợi thế kinh tế thủy sản của tỉnh. Dẫu vậy, tiềm lực này vẫn chưa được khai thác triệt để, và còn không ít thách thức đang cản trở Bạc Liêu trên hành trình đạt tới các mục tiêu đề ra. Sau hơn 3 năm triển khai, Đề án đã giúp Bạc Liêu hình thành “thủ phủ” ngành công nghiệp tôm với sự tăng trưởng mạnh mẽ về diện tích, năng suất và sản lượng tôm nuôi. Mô hình nuôi tôm siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao (CNC) đã đóng vai trò quan trọng, giúp tổng diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh đạt 147.234 ha vào năm 2023, tăng 4,82% so với năm 2020.

Diện tích và sản lượng tăng

Bên cạnh các mô hình thâm canh và siêu thâm canh, tôm quảng canh cải tiến, tôm – rừng và tôm – lúa cũng được chú trọng phát triển, trong đó mô hình tôm – lúa đang gia tăng đáng kể về diện tích và giá trị gia tăng tại vùng phía Bắc Quốc lộ 1A.

Bạc Liêu cũng đang xây dựng Khu Nông nghiệp ứng dụng CNC phát triển tôm, với giai đoạn 1 hoàn thành hạ tầng trị giá 175 tỷ đồng. Giai đoạn 2 đang triển khai với dự toán gần 200 tỷ đồng và đã có 9 doanh nghiệp đầu tư. Ngoài sản xuất, các doanh nghiệp chế biến tôm xuất khẩu cũng đầu tư công nghệ mới, với 48 nhà máy chế biến thủy sản tại tỉnh có tổng công suất thiết kế đạt 294.000 tấn/năm, vượt mục tiêu Đề án 183,8%.

Nguồn lực thiếu và yếu 

Trong 3 năm qua, ngành tôm Bạc Liêu đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển nông nghiệp tỉnh, với mức tăng trưởng 4,89% và tổng tăng trưởng kinh tế đạt 7,24%, đứng thứ 5 trong 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Ngành tôm tiếp tục là trụ cột quan trọng của nền kinh tế tỉnh.

Tuy nhiên, việc thực hiện Đề án vẫn gặp khó khăn, đặc biệt là về vốn đầu tư, với nhu cầu lên tới hơn 3.000 tỷ đồng, trong khi nguồn lực tỉnh còn hạn chế và hỗ trợ từ Trung ương không đủ. Điều này đã khiến nhiều chương trình, dự án chưa thể triển khai. Kết cấu hạ tầng phục vụ ngành tôm thiếu đồng bộ, giao thông kém và hệ thống điện 3 pha chỉ đạt gần 40% diện tích cần thiết, trong khi hệ thống thủy lợi gặp tình trạng bồi lắng, ảnh hưởng đến sản xuất.

Các mô hình hợp tác như cánh đồng mẫu lớn và liên kết chuỗi giá trị chưa đạt hiệu quả như mong đợi, trong khi giá tôm nguyên liệu giảm mạnh và giá vật tư đầu vào vẫn cao, gây khó khăn cho người nuôi tôm. Kinh phí cho xúc tiến đầu tư, thương mại của tỉnh còn hạn hẹp, khiến Bạc Liêu chưa thể tham gia vào các chương trình xúc tiến đầu tư quan trọng.

Ngoài ra, thiếu hụt hạ tầng như sân bay, cảng biển sâu và tuyến cao tốc đã làm giảm khả năng kết nối của tỉnh với các trung tâm lớn, cản trở nỗ lực xây dựng trung tâm đầu mối thủy sản ven biển. Nếu không có giải pháp thích hợp, khả năng cạnh tranh của Bạc Liêu trong ngành nuôi tôm sẽ bị hạn chế.

Chủ tịch UBND tỉnh – Phạm Văn Thiều: Hãy cùng thi đua, nỗ lực phấn đấu tối đa để đạt được các mục tiêu đề ra

Xây dựng Bạc Liêu thành trung tâm công nghiệp tôm quốc gia là một mục tiêu quan trọng, mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn và dài hạn. Mục tiêu này không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế tỉnh mà còn giúp ngành nông nghiệp công nghệ cao phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao năng suất, sản lượng và chất lượng sản phẩm. Điều này cũng góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng thương hiệu “tôm sạch Bạc Liêu,” tiến tới “tôm quốc gia.”

Để đạt được Đề án vào năm 2025, các sở, ban, ngành và địa phương cần nỗ lực nâng cao trách nhiệm và nhanh chóng triển khai các nhiệm vụ chưa hoàn thành. Một số nhiệm vụ trọng tâm cần chú ý là:

1. Các ngành và cấp phải chủ động phối hợp theo chức năng và nhiệm vụ được giao để thực hiện hiệu quả.
2. Hoàn thiện và khai thác Khu Nông nghiệp ứng dụng CNC phát triển tôm Bạc Liêu nhanh chóng.
3. Sở NN&PTNT theo dõi, đôn đốc việc thực hiện Đề án và phối hợp với các chính sách liên quan.
4. Sở Tài chính và Sở KH-ĐT tham mưu bố trí kinh phí cho các dự án ưu tiên trong nuôi trồng và chế biến thủy sản.
5. Sở TN-MT phối hợp với địa phương quản lý môi trường trong nuôi trồng thủy sản và tăng cường thanh tra, kiểm tra.
6. Sở Công thương thúc đẩy đầu tư hệ thống điện cho nuôi tôm, nghiên cứu hỗ trợ xuất khẩu tôm để đạt kim ngạch 1,3 tỷ USD vào năm 2025.
7. Ngân hàng Nhà nước tạo điều kiện cho hộ nuôi tôm tiếp cận vốn tín dụng.
8. UBND các huyện, thị xã, thành phố cần nâng cao hiệu quả quản lý quy hoạch khu vực nuôi ứng dụng CNC.

Chủ tịch UBND huyện Hòa Bình – Hồ Văn Linh: Tập trung phát huy thế mạnh nuôi tôm công nghệ cao

Huyện Hòa Bình đã tích cực triển khai Đề án “Xây dựng Bạc Liêu trở thành Trung tâm ngành công nghiệp tôm cả nước,” lồng ghép nhiều nguồn vốn để phát triển hạ tầng như thủy lợi, giao thông và lưới điện nhằm thúc đẩy mô hình nuôi tôm ứng dụng CNC. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đã ban hành Nghị quyết 05 về phát triển nông nghiệp, tập trung vào ứng dụng CNC và nâng cao hiệu quả sản xuất tôm, lúa giai đoạn 2021 – 2025.

Sau 3 năm, diện tích nuôi tôm ứng dụng CNC đã tăng từ 991,27 ha (2021) lên 1.255 ha vào cuối năm 2023, với sản lượng tăng từ 15.500 tấn lên 28.118 tấn. Huyện cũng hợp tác với các ban, ngành tỉnh để xây dựng mô hình hợp tác xã nuôi tôm gắn với chuỗi giá trị. Đồng thời, huyện tuyên truyền, vận động các hộ nuôi tôm ứng dụng công nghệ hiện đại như Biofloc, tuần hoàn, VietGAP và GlobalGAP, khuyến khích sử dụng công nghệ cảm biến và IoT để giám sát môi trường, nhằm tăng năng suất và bảo vệ môi trường.

(*) Nguồn thông tin từ: Bạc Liêu Online