Liên minh châu Âu (EU), một thị trường đòi hỏi chất lượng nghiêm ngặt, là mục tiêu xuất khẩu hấp dẫn đối với ngành tôm của nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Sản phẩm tôm đạt tiêu chuẩn EU không chỉ tăng giá trị mà còn củng cố vị thế của ngành tôm Việt trên thị trường quốc tế.

Liên minh châu Âu EU – Thị trường đầy tiềm năng

Với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ đạt 26,8%, EU đã trở thành một trong những thị trường xuất khẩu thủy sản quan trọng của Việt Nam, đóng góp 11,4% vào tổng kim ngạch. Theo VASEP, xuất khẩu tôm sang EU bắt đầu bùng nổ từ tháng 4 và giữ vững trong hai tháng tiếp theo. Đến giữa tháng 7, kim ngạch xuất khẩu tôm sang EU đã cán mốc 241 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước.

Trong quý II/2024, giá tôm thẻ chân trắng duy trì ở mức 7,2 – 7,4 USD/kg, và tôm sú dao động từ 8,6 – 10,3 USD/kg, thể hiện nhu cầu lớn của thị trường EU, đặc biệt với tôm thẻ chân trắng, chiếm đến 80,5% tổng lượng xuất khẩu. Những doanh nghiệp lớn như Minh Phú – Hậu Giang, Nha Trang Seafoods – F17, và Thông Thuận đang dẫn đầu.

Dù vậy, tôm Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ mạnh như Ấn Độ, Thái Lan và các quốc gia Mỹ Latinh. Sự cạnh tranh từ tôm Ecuador và biến động kinh tế toàn cầu đang làm giảm lợi thế của Việt Nam tại EU. Để duy trì sức mạnh, ngành tôm cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm và vượt qua các tiêu chuẩn kiểm định khắt khe của thị trường này.

Thị trường EU là một trong những điểm đến quan trọng đối với thủy sản Việt Nam. Nếu kết quả thanh tra lần này không đạt yêu cầu, nhiều doanh nghiệp sẽ chịu tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chế biến và xuất khẩu, kéo theo kim ngạch xuất khẩu thủy sản bị giảm sút.

Tiêu chuẩn khắc khe từ EU

Thị trường EU, với những quy định khắt khe về chất lượng và an toàn thực phẩm, đã trở thành tiêu chuẩn quan trọng cho ngành tôm Việt Nam. Quá trình nuôi tôm không chỉ cần giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn phải đảm bảo phúc lợi động vật và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Theo yêu cầu của EU, tôm nhập khẩu phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, như không chứa chất cấm, vi sinh vật gây bệnh hay dư lượng thuốc vượt mức cho phép. Tất cả các lô hàng tôm phải có khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng từ ao nuôi đến khi tiêu dùng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong suốt quá trình sản xuất. Yếu tố môi trường cũng được chú trọng, với yêu cầu giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Việc đáp ứng các quy định về bao bì và nhãn mác không chỉ giúp tôm Việt vượt qua các yêu cầu kỹ thuật của EU mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho ngành xuất khẩu thủy sản.

Ngành Tôm Việt Nam đối mặt với tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ Châu Âu

Từ ngày 24/9 đến 17/10, đoàn thanh tra của DG-SANTE từ EU sẽ tới Việt Nam để kiểm tra hệ thống kiểm soát dư lượng hóa chất và kháng sinh trong các sản phẩm thủy sản, đặc biệt là tôm. Đây là một sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình của ngành tôm Việt Nam nhằm đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường EU.

Đoàn thanh tra sẽ tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng hệ thống nuôi tôm, từ con giống, môi trường nước đến việc sử dụng hóa chất và kháng sinh, để đánh giá mức độ an toàn và chất lượng của sản phẩm xuất khẩu sang EU.

Ngoài việc kiểm tra dư lượng hóa chất và kháng sinh, DG-SANTE cũng sẽ đánh giá sự tuân thủ của Việt Nam đối với kế hoạch kiểm soát mà EU đặt ra. Hệ thống quản lý và giám sát của Việt Nam sẽ được xem xét để đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn châu Âu, nhằm đảm bảo các sản phẩm thủy sản của Việt Nam đáp ứng tốt yêu cầu về an toàn và chất lượng của người tiêu dùng EU.

Vì vậy, ngoài việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tài liệu liên quan đến chương trình kiểm soát dư lượng trong giai đoạn 2021-2024, các địa phương cần tăng cường quản lý chặt chẽ các cơ sở nuôi trồng thủy sản. Điều này bao gồm việc cấp mã số cho các vùng nuôi, đảm bảo các doanh nghiệp và cơ sở thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn thực phẩm trong sản xuất và chế biến. Đặc biệt, cần lập danh sách các doanh nghiệp bị cảnh báo quốc tế để phân loại và tăng cường kiểm tra đối với những đơn vị có nhiều vi phạm.

Để chuẩn bị cho sự kiện này, các địa phương và doanh nghiệp trong ngành tôm đang triển khai hàng loạt biện pháp. Các cơ sở nuôi trồng thủy sản được yêu cầu rà soát hồ sơ, đảm bảo tuân thủ quy định và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng nhằm nâng cao nhận thức.

Dù vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Nhiều cơ sở nuôi trồng, đặc biệt là quy mô nhỏ lẻ, chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn của EU. Khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, một yêu cầu quan trọng của thị trường EU, vẫn còn hạn chế.

Theo bà Nguyễn Thị Băng Tâm, đại diện Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), việc tuân thủ quy định là bắt buộc, không chỉ khi có đoàn thanh tra. Toàn bộ quá trình sản xuất từ khâu nuôi trồng đến tiêu thụ đều do các cơ quan quản lý. Cụ thể, Cục Thủy sản giám sát các yếu tố như chất lượng nước, thức ăn và quá trình nuôi, Cục Thú y quản lý thuốc thú y, kháng sinh, dịch bệnh, còn Cục Quản lý chất lượng chịu trách nhiệm về vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm, ngành tôm Việt Nam sẵn sàng đối diện với cuộc thanh tra DG-SANTE, coi đây là cơ hội để khẳng định vị thế và mở rộng thị trường. Vượt qua cuộc thanh tra, tôm Việt Nam không chỉ tạo dựng lòng tin từ người tiêu dùng EU mà còn thu hút sự quan tâm từ các thị trường khác.

(*) Nguồn thông tin: Người Nuôi Tôm